« شهریار ترکی شعرلرینده ، ندن دئییر ؟ »
یاد منی آتسا دا ، ئوز گلشنیمین بولبولی یم من ائلمین فارسیجادا ، در دینی سویلر دیلی یم من
حققه دوغرو ، نه قارانلیق ایسه ، ائل مشعلی یم من ابدیت گولی یم من !
شهریار ، محبت اسیریدی و شعر دنیزینده ، محبت لپه لنیر ، دالغالانیر ، محبت اولان یئرده ، آرامش ، نرمش ، باریشیق و خوش یاشاماق ممکن اولور . او محبتی اَن شیرین گوزل نعمت و بختیارلیق ساییر ، عشق اولان یئرده ، غم و غصه نین بو غازی سورمه لنیر !
محبتین اوزودور ، اَن شیرین گوزل نعمت ده بلبله نه گرک نو بهار اولان یرده ؟
سئویب یاشا ، سئورک اول ، بو بختیارلیق دیر ده ، غمله نرمی ، کونول بختیار اولان ییرده ؟
شاعرین عالمی اولمز ، اونا عالمده زوال یوخ آرزیلار ، اوردا نه خاطیرلیه ، امکان دی محال یوخ
باغ جنت کیمی اوردا « بو حرامدیر ، بو حلال ، یوخ اومحبت ده ملال یوخ ، اوردا حالدیر ، داها قال یوخ
شعر گرک آغزیدا پیشه ، چیخا دادلی ، دوزلو ، دیرلی و قالارقی اولار:
پیشمیش کیمی ، شعرینده گرک داد _ دوزی اولسون کند اهلی بیلیر کی ، دوشاب سیز خشیل اولماس
آغزوندا ، دادلی سوزلریوی سنده شهریار ایله پیشیر کی خلق دادیندان دویماسین !
شاعر ، گرک آنادان دوغولما شاعر اولا تا شعری « جوششی » الوب اورگده جوشوب ، دوداخدان چیخا اورک مولکونه ایلشه !
شاعر اولا بیلمز سن ، آنان دوغماسا شاعر ، مس سن ، آ بالام ، هر ساری کوینک قیزیل اولماز
***
« سخن کز سوز دل تابی ندارد چکد گر آب از آن ، آبی ندارد وحشی بافقی
***
حکمت و نظمی که نه ذاتی بود نیک ناید ، حرف طاماتی بود
ذوق اگر باشیر مادر باشدت شعر شیرین تر ، ز شکّر باشدت
ور نداری و تکلف می کنی هم تو خود ، خود را تعرف می کنی
قال علی (ع) : الکلمة اذا خرجت من القلب وقعت فی القلب و اذا خرجت من اللسّان لم یتجاوزالاذان .
ترجمه : چون سخن از دل برآید در دل قرار گیرد و چون از زبان خارج گردد از گوش تجاوز نکند .
شعر و سخن کوششی ، مانند گل مصنوعی است ، ظاهری زیبا دارد ولی دور از بوی خوش است. سخن شهریار چون از دل جوشیده ، دلبند و شیرین و سزاوار استماع و تصدیق است .
همدلی و همدردی و دگر دوستی یکی از ویژگی های بارز شعر شهریار است :
انسان اودی ، دوتسون بو ذلیل خلقین الیندن آلاهی سئورسن ، بئله انسان ذلیل اولماز
ملت غمی اولسا ، بو جوجوق لار چوپه دونمز ارباب لاریمیز دان دا ، قارینلار طبیل اولماز
آدمیان ، شاخه و برگ همند کاین همه از یک تنه ی آدمند
جمله برادر به هم و خواهریم کاین همه از یک پدرو مادریم
***
شهریار شعر الیندن تاج آلیب ، اوجالیبدی ، او شعرین ، ادبین شاه داغی دی ، اولدوز لارا شعریله کمند آتاندی . اونون قلمیندن اورکلره دور (دُر) سپلنیر ، گوز لره ، قارانیقا نور ساچیلیر ، غیرت یاغیر . کئچمیشیلر ، گلجکلر ، اونون شعر آیناسیندا ، آشکارا گورونور . شهریارین شعری فیکیر شانیدی ، اونون شعر مزرعه سینده ، شعور گووه ریب ، آیه لر بوی آتیب .
او خلقین ، غم دگیرمان داشیندا ، آرزو لارین دارتیلما سیندان یازیر ، ملتین چوخ قانقالار بیچمسیندن ، آجی - آجی ایشگی لری ، ایچمگیندن ، بورکولری کئچمگیندن ، گت به گئده دنیانین آرتیق آییلماقیندان یازیر.
***
شهریارین شعرینده ، یئر ، گوی ، داغ ، داش ، دره ، تپه ، بولاغ و ... هر بیری آینادی سیرداشدی . اوردا ، دردلی سسلر ییغیشیب سللنیب !
اونون هایی ، قیی ، نعره سی ، ایلدیریم تک ، قهرلنیب شاخاندی !
اوغملرین قالاقلانماسیندان ، گوز لرین بولاقلانماسیندان ، داغا ، داغلار دایاغ اولماسیندان دانیشیر !
او جاهیلیقدا تورا دوشمکدن ، مظلوملارین ، آهینین بیر گون اوخ اولماقیندان ، ایگیدین قان سیز لارا قان وئر مگیندن ، بیر وقت اوزو قانسیزلیقدان جان وئرمکدن ، ظالم اوچونون قیسیلماقیندان ، توروقوران او چونون ، ئوزی گئدیب ، توری قالماسیندان یازیر !
شهریار ، داغلی داغلارین یئنه قالخان اولاجاقیندان ، یامان گون لرین کئچیب کئدیب ایتمگیندن ، ظلم دنیاسینین یانارکن تیلیت قان اولاجاقیندان ، ائلین سیخینتی لار چکدیگینن ، حسرت کوزونده ، کوزررنمگیندن ، محشر اولوب ، طوفان قوپاجاقیندان دانیشیر .
وطندن ساری قلبین دویونمگیندن ، باغچامیزین فاسد اولوب توپراقی غّر بیلنمگیندن ، انسان لیغین خزان اولماسیندان ، اورکده توکل توخوم اکیب ، داغ کیمی غیرتلی ، دوزوملی و وقارلی اولماقیندان یازیر.
او آوچی فلک سورویله جیرانی آولاماقدان ، دشمنین ملته دیش قیجیرتماسیندان ، کورپه کیمی بئلیمیزی قاجیرتماسیندان ، خمیر کیمی آیاخلاییب آجیتماسیندان ، جیبلرین بوشدوقونان ، قارانلیقین آرزو لارا ، دیلک لره چوکمسیندن ، اوغرونون یوخسولوقدان ، چیلپاغلیقدان یورغان قاپاسیندان دئییر.
شهریار : خلقی درمان آدیلا، درده سالانلاردان ،دردین درمان الیندن آغلاما قیندان ، انقلابمینرین سئل تک بورو لما قیندان ، منجلابمیزین دورولماقیندان ، عاشورانین بیزه مکتب اولماقیندان ، وحدت و بیرلیک یاراتما قدان ، خلقی اویاتما قدان ، آللاهین آچیق سفره سیندن ، بیر عده نین یئمگیندن ، بیر عده نین باخماقیندان یازیرو ... من شهریارین یازدیغینان بیر حصه سین دئدیم .
نمونه ای از شعر ها :
عاشورا بیزیم مکتب میز دیر قانلا یازیلمیش بو کتابمیز
خود کفا اولاق ، ئوز اوجاغمیز ئوز جگرمیز ، ئوز کبابمیز
بوردا تیکیله ، بوردا توخونا ئوز باشماقمز ، ئوز جورابمیز
امپر یالیزمه باج وئرنمه ریک باغلانیب داها ، بو حسابمیز
- شیر دیر« شهریارین » شعری الینده شمشیر کیم دئیه ر من بئله بیر شیرله ، دعوایه گلیم ؟
شاعر در بیت مزبور به خود ستایی و مفاخره می پردازد .
*
- وحدتیمیز بیر قازاندا قاینادیر نخودونی ، لپه سینی ، ماشینی !
*
- خلقی اویاتدیم بو سینیق قلبله آللاها شیطانلاری شیطانلادیم
شاعر علت ماندگاری شعر و ادب را برخورداری از چاشنی عرفان می داند . و می گوید :
عرفانا ، چاتماسا شعر و ادب ابقا اولماز منده عرفانه چاتیپ شعریمی ابقا ائله دیم
*
من داها ،عرش علا کولگه سی تک ، باشدا تاجیم وار ،
الده موسی کیمی فرعونه غنیم بیر آغاجیم وار ،
حرجیم یوخ ، فرجیم وار .
من علی اوغلو یام ، آزاده لرین مردی ، مرادی ،
او، قارانلیقلارا مشعل ،
او، ایشیقلیقلارا هادی ،
حققه ، ایمانه منادی !
باشدا سینمازسپریم ، الده کوتلمز قلجیم وار !
شاعر به مثل لکل فرعون موسی . اشاره دارد یعنی : هر فرعونی را موسی است و در حقیقت خود را موسای زمان معرفی می کند. و علم و دانش خود را سپر استوار خویش و قلم خود را شمشیر بران را در میدان زندگی می داند .
شهریار ، شاعری است سحر آفرین ،انقلابی ، مذهبی ، عارف افلاکی ، واقف مقامات عشق و عاشقی، نکته دان ، معجز نما ، مالک ملک سخن ، درد آشنا ی درمانده و طبعش سخن سوار چُست و چابکی است . شعرش شیرین ، ریشه دار ، نورخیز ، موج انگیز و قوّت و قوت جان مردم ، صلای سبز رهایی ، فریاد سکوت و سکوت فریاد ها آتشفشان غیرت و دیانت و جولان گاه اندیشه ها است . از آسمان سخنش شور و شوق می بارد و در زمین دلش شهامت می خروشد و خواب غفلت و غرور می شکند . ابر بهار شعرش بر جهان جان ها دُرفِشان و گوهر بار ، قطره ی کلکش دریای راز ، چشم سار طبعش مالامال از عقود لآلی و کارخانه ی ذهنش مضمون و معنی بکر ساز است . ساز سخنش دل نواز مجلسیان است .
ندیر بکتاش جعفرلو
27 / 6 / 94
